Mag ik me even voorstellen, ik ben Frans van Steen,

geboren in 1943 te Nijmegen aan de Waal, mijn kleutertijd doorgebracht in de Steeg aan de IJssel en het grootste deel van mijn jeugd doorgebracht in Berg en Dal aan de rand van de Duivelsberg.

In deze streek was geen water, boot, watersport of scheepvaart te bekennen en om te kunnen zwemmen waren we aangewezen op het Wylermeer aan de Duitse grens. Ongeveer een uurtje lopen.

Omdat de familie van mijn vader voor het merendeel in de scheepvaart werkzaam was en wortels had in de Ooypolder kwam ik regelmatig in contact met scheepvaart in het rivierengebied.

Begin jaren 70 heb ik een boerderijtje gekocht in Nederasselt aan de Maasdijk 7 aan de Maas. Op dat moment werd een begin gemaakt aan de bouw van de nieuwe (grote) sluis. De oude sluis werd met de hand bediend en was veel te klein voor de steeds grotere binnenvaartschepen. Uit ons slaapkamerraam konden wij de drukte van de vele wachtende schepen goed horen. “Bericht voor de dalvaart: Willen de ‘Nantje, de ‘Jacoba’ en de ‘Volharding’ naar voren komen en ligplaats nemen achter de ‘Deo Gratias’”.

Voor het merendeel waren het de kleinere vrachtschepen vanuit België en Frankrijk, spitsen, luxe motor, en klippers die de Maas af kwamen.

Ik had inmiddels al enkele jaren op mijn sleepboot ‘Weurtje’ gewoond in de omgeving van Den Haag waar ik toen werkte. Met mijn moeder heb ik het ‘Weurtje’ gekocht omstreeks de 1965 van een schippersvrouw Mien Salet. Zij woonde toen op de sleepboot aan de sluis te Weurt als weduwe van een sluiswachter. Haar man Gerrit Salet had daarvoor in dienst van de sleepfirma Koks (café en sleepdienst) sleepwerk verricht op de Waal, de Rijn en de Maas. In de wintertijd hield men met ‘Weurtje’ het Maas-Waalkanaal vrij van ijs.

Overigens heette de sleepboot gewoon ‘Weurt’, maar iedereen noemde haar ‘Weurtje’.

Toen ik na het woonavontuur in den Haag, met de ligplaats in Leidschendam, terug kwam in het vaargebied van de grote rivieren, werd het vinden van een ligplaats een steeds groter probleem. De oudgedienden van Rijkswaterstaat , Wieger Stuurman en Hans Herrings, beiden Gravenaren, kunnen daarover meepraten.

Vanuit mijn woonplaats Nederasselt had ik een actieradius van Batenburg-Niftrik tot Mook-Cuyk. Naar de andere kant was de ligplaatsmogelijkheid nog beperkter: Nijmegen haven-Meertje en Lindenberghaven, jachthavens waren praktisch uitgesloten omdat die ook niet over grotere ligplaatsen beschikten. Het probleem van het ligplaatsen tekort in de regio voor dit soort ex-werkvaartuigen is alleen maar nijpender geworden. De inrichting van historische havenfaciliteiten, bij grotere en kleinere steden, heeft alleen boven de rivieren een vlucht genomen. Vaak in samenwerking met de organisatie van de ligplaatscarrousel uit Amersfoort.

Dat is ook de reden dat wij zeer blij verrast waren met het aanbod van het lidmaatschap van Watersportvereniging de Stuw na een behoorlijk aantal jaren wachtlijst. Vooral bij de vereniging te mogen horen was voor ons allemaal een wens. Met wij en ons bedoel ik mijzelf maar ook mijn zoon David van Steen en zijn kinderen Amée en Madí , maar ook mijn dochter Anneleen van Steen. Anneleen wil voorlopig met mij meevaren en op den duur zelf een bootje aanschaffen. Zij woont immers aan de haven. Mijn zoon David wil beginnen met de aanvraag voor zeillessen voor zijn kinderen.

Anneleen bij mij aan het ‘werk’

Ik leerde Albertine kennen toen ik met mijn zoon David tijdelijk op het Weurtje woonde op de Mookse plas. Albertine woonde tijdelijk op een ‘Victoire’ zeilboot de ‘Kemphaan’ bij jachthaven de ‘Driessen’.

Na een tijdje meegedraaid te hebben met mijn zus Marleen in het Graafsche Café de Gouden Leeuw, hebben wij in 1990 de ark ‘Prinses Margriet’ gekocht en na een tijd, op vergunning van Rijkswaterstaat en een positieve uitspraak van de gemeenteraad Grave, gelegd op de aangevraagde plaats in de Maas bij Grave. Na veel ‘ruis’ in de communicatie en ambtelijke ‘sluiproutes’ in de bestemmingsplanprocedures, zaten we ‘met de kloten voor het blok’ en hebben in 2012 de vlag gestreken. Enkele jaren hebben wij met veel plezier als startschip gefunctioneerd voor de zeilwedstrijden van de watersportvereniging ‘De Stuw’. Enkele zeilers kennen ons waarschijnlijk nog wel.

De ark, Weurtje en ponton werden opgelegd aan de werf in Grave.

Na een onfortuinlijke ‘doorvaart’ van een tanker door het stuwcomplex heeft de ark half gezonken gestaan en is daarna voor de oud ijzerprijs verkocht.

Voor het ‘Weurtje’ en ponton hebben we tijdelijk ligplaats gekregen bij de Scheepswerf Grave. Daar mogen we onderhoud plegen en reparaties doen. Tevens bouwen we daar ons ponton om tot fiets- voetveer dat, op verzoek van de beiden oevergemeenten en Heemkunde verenigingen, zal gaan varen tussen Overasselt en Gassel.

Omdat beiden, ‘Weurtje’ en voetveer voor grootonderhoud en montages drooggezet moeten worden, vertrekken we één dezer weken naar de werf in Kerkdriel. Daar kan men tot 50 ton tillen.

Door de jaren heen heb ik mijn sleepboot voor allerlei hand- en spandiensten kunnen gebruiken. Elk jaar brengen we een paar sinterklazen naar hun bestemming een enkele maal wordt gevraagd bakken of pontons te verplaatsen bij de werf of in de loods. Ook de Maessanghers doen wel eens beroep op vervoer of ik maak waterexcursies naar bijzondere plekken in de regio.

Ook de Maessanghers uit Grave konden ook gebruik maken van ponton en sleepboot. Ik zing zelf ook bij dit schipperskoor. Voor sommigen een aanbeveling en voor anderen het tegendeel.

Enfin: “…dan telt je geld of wie je bent niet meer mee…..” (vader Abraham).

Sleepboot ‘Weurtje’.

In deze vorm heb ik me willen voorstellen zonder veel over mijzelf te hebben verteld. Als dat al interessant kan zijn bestaat de gelegenheid altijd nog lijkt mij.

Heel in kort is de voorgeschiedenis van mijn sleepbootje veel meer de moeite waard want ze is veel ouder dan ik ooit zal worden. Het oorspronkelijke casco is uit 1910 gebouwd op de werf Buitendijk in Hendrik Ido Ambacht als riviersleepbootje onder stoom en later gemotoriseerd met een Lincke Hofman motor, Engelse Licentie. Het bootje heette ‘IDO’ en is in de oorlog in de Biesbosch tot zinken gebracht om uit handen van de bezetters te houden. Later is de IDO gelicht door de Firma van den Ende en gerenoveerd door een zekere Joop van den Ende. In de vereniging van Oude sleepboten bekend als Ome Joop. Ome Joop is enkele jaren geleden op 90 jarige leeftijd overleden maar heeft het bootje, toen ‘Assistent’ geheten, ingezet bij de berging van de andere gezonken binnenvaartschepen om terug te brengen naar de havens van herkomst.

Zoals dat toen gebruikelijk was is het ‘Weurtje’ hersteld en opgelapt met oude platen en onderdelen van anderen gesloopte schepen. Men gooide toen niet veel weg want alles had z’n waarde. Ook later is de stuurhut vervangen door de stuurhut van een Belgische spits en de motor Deutz uit een Frans schip. Deze ‘Franstalige’ Deutz luistert alleen naar ‘Arret’ en ‘Operation’ en verder zijn er weinig woorden nodig. Vooral zachtmoedigheid en beleefdheid doen wonderen.

In het najaar van 2010 zijn het vlak en de kimmen verdubbeld, een nieuwe schroefas ingebracht en het roer vernieuwd met een aangepast model.

Ondanks de aanpassingen en vernieuwingen is het sleepbootje geregistreerd in het register voor varend erfgoed met een A-status, omdat juist de aanpassingen passen in het al jaren bekende stramien van oude rommel hergebruiken waar het kan en vernieuwen voor het behoud waar nodig.

Schippersvrouw.

“Zij woont jaren in het vooronder, want zij heeft gezegd ja ik wil.

Aan haar hals daar hangt de sleutel, haar handen staat nooit stil.

Overal en nergens, dag en nacht in touw.

Tussen lucht en water…. Zij is een schippersvrouw”

Een lied van Cees Menheere, geschreven voor het ‘Zeeliederensongfestival’ voor Den Bosch Maritiem Gespeeld en gezonden door het Machinekamerorkest en koor van De sociëteit Olie & Stoom.

Mijn vrouw Albertine Arts overleed eind oktober 2018. Ze kan het mogelijke nieuwe lidmaatschap helaas niet meer meemaken. Zij heeft er op gehoopt om ooit een keer in de jachthaven van de Stuw een ligplaats te mogen innemen maar vooral lid te mogen zijn van een gezellige vereniging op een daverend mooie plek. Ooit is zij zeilend lid geweest van de vereniging.

Wij hebben elkaar op de Mookse Plas leren kennen en vanaf die tijd een geweldige tijd met elkaar gehad, waarbij water, varen, boten, de scheepvaart en alles waar mee samenhing, ons leven compleet maakten.

Zij was nog jarenlang secretaris van de Surfbond en later van de vereniging Up en Down, lid van de watersport vereniging ‘De Driessen’ in Mook. Samen hadden wij het secretariaat van de exploitanten vereniging ‘Maasoevers’ In de jaren negentig en starten wij samen de SOMER-Lift. Een veerdienst voor kleinere jachten over een nautische knelpunt van de Waal van Weurt naar Doornenburg. Vanaf 1990- tot 2012 bewoonden en exploiteerden wij de Ark ‘Prinses Margriet’, met veel plezier.

De laatste jaren exploiteerden Albertine de Veldschuur in Overasselt. Deze laatste plek was haar zeer dierbaar en bleef zij het uitzicht op de Maas koesteren.

Onder grote belangstelling hebben wij haar per sleepboot WEURTJE mogen brengen , begeleid door de boten van de Sociëteit Olie & Stoom, van Grave naar de plek waar zo van hield. De loswal in Overasselt.

Met haar sleepbootje Weurtje hebben David, Anneleen en ik op de loswal van Overasselt

afscheid genomen van Albertine.

Waar we kunnen en waar dat wenselijk is willen wij ons graag inzetten voor de vereniging en zijn blij met de mogelijke ligplaats, maar vooral met het potentiële lidmaatschap. We kennen de voorwaarden van jullie vereniging en willen graag ingevoerd worden in de gebruiken en mores die door de leden worden gedeeld.